O czym marzę dla mojego Groszka #2, czyli jak nie uczyć dziecka "tolerancji"?

Moi Rodzice mieli i mają bardzo wiele świetnych sposobów na wychowywanie dzieci. Nie chodzi tu tylko o doświadczenia wykształconych pedagogów, a raczej chyba o jakieś, może nawet nie do końca świadome, kształtowanie umysłów. Jednym z ich najbardziej dla mnie tajemniczych rodzicielskich osiągnięć (które tak bardzo chciałabym umieć powtórzyć) jest to,  że nigdy nie musieli uczyć nas "tolerancji"*.

Smutny fakt, że komuś może przeszkadzać to, że ktoś inny jest inny - czyli inaczej wygląda, inaczej myśli, inaczej wierzy, dotarł do mnie dopiero w podstawówce. Moja Przyjaciółka, która chodziła ze mną wtedy do klasy, ma Tatę-Indianina z Panamy. Nie przyszło mi do głowy, żeby w ogóle na to zwrócić uwagę (naprawdę), nawet jej egzotycznie brzmiące imię i nazwisko nieszczególnie mnie frapowało, dopóki któryś z kolegów nie rzucił jakiejś rasistowskiej uwagi. Dyskusja w klasie, która się potem wywiązała, uświadomiła mi, że w ogóle jakiś problem tu gdzieś może zaistnieć. Chociaż` jeszcze wtedy wydawało mi się to zupełnie abstrakcyjne.

Dopiero potem dotarło do mnie, że ktoś (czytaj - Rodzice) ukształtował mój umysł w taki sposób, żeby to, że ludzie są różni, różnorodni, różnie myślą i czasem robią rzeczy, których my byśmy robić nie chcieli, chociaż wcale nie są one "obiektywnie" złe, było dla mnie zupełną normą. Nikt nie musiał mi tłumaczyć, że tak jest. Tak po prostu było. Nie mówię, że nie bywałam jako dziecko zdziwiona czyjąś "innością" i że zawsze umiałam się zachować, bo bywałam i nie umiałam. Ale ta "odmienność" wywoływała moją ciekawość (nie zawsze delikatnie wyrażaną, to fakt), nie wrogość. Nie trzeba było mnie uczyć, że nie można bić albo w jakikolwiek inny sposób krzywdzić kolegi, bo ma inny kolor skóry, kilka dodatkowych kilogramów albo zeza.  Że nie można go obrazić, bo nie chodzi do kościoła. Że nie można się śmiać, bo żegna się przed zjedzeniem kanapki. Takie powody w ogóle nie przyszłyby do głowy (co oczywiście nie znaczy, że nie wpadałam w konflikty z idiotycznych przyczyn - po prostu akurat nie z takich). Może dlatego, że jako dość małemu jeszcze dziecku, "groziła mi" dosyć poważna wyglądowa odmienność i jakoś podświadomie zrozumiałam, że to, że nie jestem z tego powodu ogólnym obiektem durnych żartów to łut szczęścia, a może po prostu dlatego, że u mnie w domu taki sposób myślenia był zupełnie oczywisty.

Teraz, kiedy jestem dorosła, widzę, że takie podejście ukształtowało mój światopogląd i, chociaż wiele się we mnie zmieniło, to akurat pozostało niezmienne. Otwieram się na różnorodność, rozumiem ją, szanuję i... uwielbiam. Bardzo się cieszę, że ludzie są różni, że mają różne poglądy, że wierzą w różne rzeczy, różnie kierują swoim życiem i bardzo różnie wyglądają. Nienawidzę tego, że świat jest tak urządzony, że niektórzy ludzie przez swoją "odmienność", z różnych przyczyn, bardzo cierpią. Nie zawsze mogą tego uniknąć, ale nie chcę robić nic, żeby się do eskalacji ich trudności przyczyniać. I tyle.

Nie chodzi o to, że coraz bardziej jestem relatywistką, a na dodatek całe poważniejsze wykształcenie otrzymałam (jeszcze?) w paradygmacie postmodernistycznym. Z tym Rodzice nie mają zbyt wiele wspólnego i nie zawsze się tu we wszystkim zgadzamy. Chodzi po prostu o to, żeby być otwartym. Żeby nie kategoryzować. Żeby nie wyrokować. Żeby pamiętać, że jeśli przedstawiciel jakiejś grupy w jakiś sposób nas skrzywdził, to nie skrzywdziła nas wcale grupa, której możemy teraz swobodnie nienawidzić, tylko ta konkretna osoba. I że dopóki czyjeś działania dotyczą jego samego lub innych ludzi, którzy się na nie zgadzają, to absolutnie nie są moją sprawą. Nie moją rolą jest to "tolerować" czy "nie tolerować". To po prostu nie mój interes. Z jednej strony brzmi to jak proste, ładne hasełka. Z drugiej - jak utopia, z aporią w środku (bo przecież szacunek dla różnorodności zakłada też, że szanujemy tych, którzy tego szacunku nie mają - ale ja nie o swoim pomyśle na rozwiązanie tej aporii miałam tu pisać). Z trzeciej - jak program minimum, który wydaje się oczywisty. Niezależnie od tego, z której strony na to spojrzeć - bardzo, bardzo lubię ten swój, wyniesiony z domu, sposób myślenia. I jeśli będę go umiała przekazać Córeczce, tak bardzo niepostrzeżenie, nieagresywnie i bez mentorskiego tonu, jak zrobili to moi Rodzice... Osiągnę, w swojej ocenie, prawdziwy rodzicielski sukces.

*Umieszczam to słowo w cudzysłowie, bo nie do końca je lubię. Jakby to, że KTOŚ robi coś/myśli o czymś/wygląda inaczej niż ja było w ogóle czymś, co JA mogę tolerować albo nie i w ogóle było w jakikolwiek sposób moją sprawą. No ale z braku innego pomysłu - używam właśnie tego.